Problemen die kunnen ontstaan door statische elektriciteit

De problemen door statische elektriciteit hebben bijna altijd betrekking op:

• Veiligheidsrisico’s: statische elektriciteit kan vonken veroorzaken die brand kunnen ontstaan in gebieden waar ontbrandbare stoffen aanwezig zijn, zoals in fabrieken waar chemicaliën worden verwerkt.
• Onveilige werkomstandigheden: statische elektriciteit kan onveilige situaties veroorzaken voor werknemers, zoals een elektrische schok.
• Problemen met verpakkingen en transport: statische elektriciteit kan leiden tot problemen met verpakkingen, zoals het aantrekken van stof of van andere materialen. Het kan ook leiden tot problemen tijdens het transport, zoals het aantrekken van stof of vonken die ontstaan tijdens het laden en lossen van goederen.
• Productieproblemen: statische elektriciteit kan leiden tot defecten in producten, zoals in de elektronische industrie waar statische elektriciteit kan leiden tot schade aan componenten of storingen in de werking van elektronische apparaten.
• Verontreiniging: statische elektriciteit kan stof en andere deeltjes aantrekken, wat kan leiden tot verontreiniging van producten of werkruimten. Dit is het geval bij clean rooms.

De problemen door statische elektriciteit die we het meest tegenkomen in de praktijk zijn:

1. Problemen door elektrostatische aantrekking en afstoting
2. Brandgevaar (in (AT)EX zones)
3. Schokken voor operators

Problemen door elektrostatische aantrekking en afstoting

Dit is veelvoorkomend in de kunststof-, verpakkings-, papier- en textielindustrie. Het uit zich in verkeerd gedrag van producten, zoals aan elkaar plakken, elkaar afstoten, aan machines kleven, stof aantrekken op het product, slechte wikkeling en vele andere symptomen. Deze aantrekking en afstoting verstoren het productieproces en hebben negatieve gevolgen voor de kwaliteit van het eindproduct. De ernst van het probleem hangt rechtstreeks samen met de grootte van de statische lading en de afstand tussen de aangetrokken of afgestoten voorwerpen.

Elektrostatische aantrekking van stof is bovendien een groot probleem in clean rooms, waar de omgeving en de materialen 100% schoon moeten zijn. Ionisatieapparatuur is in alle gevallen de meest effectieve manier om statische lading te neutraliseren en te zorgen voor een schone werkomgeving en materialen.

Brandgevaar (in (AT)EX zones)

Brandgevaar is zeer belangrijk in industrieën waar brandbare oplosmiddelen worden gebruikt. De statische lading kan een vonkoverslag veroorzaken die brandbare middelen doet ontbranden en brand veroorzaakt. Of zelfs een explosie. 

Of de statische lading in aanwezigheid van een brandbare stof kan leiden tot brand is afhankelijk van een aantal factoren, waaronder:

• Soort statische ontlading. Dit kan een vonk zijn, borstelontlading of voortplantende borstelontlading. Borstelontlading is over het algemeen onschuldig. Een vonk en voortplantende borstelontlading daarentegen, kunnen leiden tot gevaar. Dit moet dan ook serieus worden genomen.
• Bron en energie van de statische ontlading. Hoe groter het lichaam, hoe meer energie het kan bevatten. Scherpe punten verhogen de veldsterkte en bevorderen de ontlading.
• Minimale Ontstekingsenergie (MOE) van de brandbare omgeving. De minimale ontstekingsenergie van het oplosmiddel en de concentratie ervan in de gevaarlijke zone zijn belangrijk. Als de MOE lager is dan de ontladingsenergie kan er brand ontstaan.

In gevaarlijke zones zijn niet-geaarde bedieners en zwevende geleiders ook mogelijke ontstekingsbronnen. Een bediener die in trainingsschoenen of soortgelijk niet-geleidend schoeisel door een gevaarlijke zone loopt, riskeert een ontlading van zijn lichaam die ontvlamming van gevoelige oplosmiddelen kan veroorzaken. Een niet-geaarde en geleidende machine is eveneens gevaarlijk. Goede aarding is essentieel voor alles wat zich in een gevaarlijke zone bevindt. 

Voor het wegnemen van de statische elektriciteit in (AT)EX zones kan gebruik worden gemaakt van ATEX-gecertificeerde ionisatieapparatuur.

Schokken voor operators

Schokken voor operators worden steeds belangrijker naarmate gezondheids- en veiligheidskwesties belangrijker en omvangrijker worden. Statische schokken zijn onaangenaam, maar meestal niet gevaarlijk. Er zijn 2 veel voorkomende oorzaken:

• Opladen door inductie
• Schokken van het product

Opladen door inductie

Als een persoon in het elektrische veld van een geladen voorwerp staat, zoals een rol plastic, kan zijn lichaam door inductie worden opgeladen. Deze lading blijft in het lichaam van de operator (als hij isolerende schoenen draagt) totdat hij een geaard deel van de machine aanraakt. Dan zendt de lading naar de aarde en krijgt de operator een schok. 

Dit gebeurt ook wanneer de operator geladen voorwerpen en materialen vasthoudt. De lading bouwt zich op in het lichaam vanwege isolerende schoenen. Wanneer de operator een metalen onderdeel van de machine aanraakt, kan de lading ontsnappen en een schok veroorzaken.

Schokken van het product

Het is minder gebruikelijk, maar wel mogelijk dat een operator een schok krijgt van het materiaal. Als er een zeer grote lading in een product zit (zoals een rol folie), dan kunnen de vingers van de operator de lading concentreren en een ontlading vormen. Ook kan een niet met aarde verbonden metalen voorwerp dat in een elektrisch veld staat door inductie worden opgeladen. Omdat het metalen voorwerp geleidend is, is de lading mobiel en zal deze zich ontladen naar een persoon die het aanraakt.

Oplossing voor problemen door statische elektriciteit

Er zijn verschillende factoren die invloed hebben op hoeveel statische elektriciteit er ontstaat. Een aantal van deze factoren kan beïnvloed worden, zoals luchtvochtigheid. Om statische elektriciteit volledig te neutraliseren is ionisatieapparatuur de enige optie. Meer over deze oplossing lees je in het blog ‘Statische elektriciteit ontladen of voorkomen, zo doe je dat‘.

Heb je een probleem met statische elektriciteit dat je direct wilt oplossen? Of heb je een probleem waarvan je vermoedt dat het komt door statische elektriciteit? Neem dan contact met ons op voor advies en een (vrijblijvende) offerte.